Bazylika w Święte Lipce
Święta Lipka - miejsce święte, skryte wśród mazurskich lasów, na terenach bagiennych (około 70 km od Olsztyna i 6 km od Reszla). Na miejscu dzisiejszego sanktuarium rosła kiedyś lipa. Według legendy za przyczyną Matki Najświętszej cudem ocalony skazaniec z zamku kętrzyńskiego pozostawił na tej lipie wyrzeźbioną w noc przed egzekucją figurkę Matki Bożej. Wokół lipy zaczęły dziać się także inne cuda - niewidomy szlachcic odzyskał wzrok, a owce przechodząc koło lipy klękały przed figurką.
Miejsce to stało się sławne w okolicy, przybywali tu okoliczni mieszkańcy Prus i Warmii, a także pielgrzymi z Podlasia, Mazowsza, Litwy, Żmudzi.
W 1525 w państwie pruskim, wiara katolicka została zakazana, pierwotną kaplicę zburzono, a figurkę Matki Bożej zatopiono w Jeziorze Wirowym. Dopiero w 1618 r. odsłonięte zostały fundamenty starej kaplicy i na nich postawiono nową, konsekrowaną w 1619 roku przez biskupa warmińskiego Szymona Rudnickiego. Zaginioną cudowną figurkę zastąpił obraz M.B. Świętolipskiej.
Opiekę nad Świętą Lipką powierzono Ojcom Jezuitom, którzy postanowili rozbudować kaplicę. Tereny Świętej Lipki były bagniste, więc dla wzmocnienia gruntu konieczne było wbijanie pali olchowych. Poświęcenia kamienia węgielnego dokonał w 1687 roku kardynał Michał Radziejowski. W dniu 15 sierpnia 1693 roku biskup Jan Stanisław Zbąski konsekrował kościół. Wybudowano także krużganek z narożnymi kaplicami oraz pomieszczenia klasztorne.
W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Jedności Chrześcijan, który został przyozdobiony koronami papieskimi 11 sierpnia 1968 r. Ceremonii dokonał Prymas Polski Ks. kardynał Stefan Wyszyński, a sumę celebrował Ks. kardynał Karol Wojtyła. Dekretem z dnia 24 1utego 1983 r. Papież Jan Paweł II nadał kościołowi w Świętej Lipce tytuł Bazyliki Mniejszej.
We wnętrze bazyliki ma wystrój późnobarokowy. Na szczególną uwagę zasługują rzeźby wykonanie w drewnie oraz kamieniu, freski na ścianach i suficie malowane techniką "ruchomego obrazu". Dawną - naturalną lipę zastąpila wyrzeźbiona lipa z nową figurką. W sanktuarium podziwiać można ołtarz główny, ołtarze boczne, kunsztownie wykonane tabernakulum, organy, freski w kościele i w krużgankach, kutą bramę wejściową a także rzeźby w kamieniu i drewnie oraz dzieła kowalstwa i ślusarstwa artystycznego.
Organy ze Bazyliki w Świętej Lipce zbudowane w latach 1719-1721 przez Jana Josue Mosengela z Królewca, zniszczone zostały w okresie II wojny światowej, następnie zrekonstruowane i należycie konserwowane. Organy te są niezwykłe, gdyż z ich piszczałek płynie piękna muzyka, a ruchome figurki tańczą na chwałę Bożą.
Odpusty:
- Święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny - ostania niedziela maja.
- Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny - 15 sierpnia.
Ojcowie Jezuici chętnie goszczą pielgrzymów przedstawiają całą burzliwą historię Sanktuarium na przestrzeni wieków. Zapraszają także na koncerty organowe. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej Sanktuarium w Świętej Lipce http://www.jezuici.pl/swlipka/